دریاچه تیتیکاکا (Lake Titicaca) دریاچهای عمیق و وسیع در میان کوههای آندس، در مرز کشورهای پرو و بولیوی است.
با قرار گرفتن در ارتفاع ۳۸۱۲ متری، اغلب از این دریاچه بهعنوان مرتفعترین دریاچه قابل کشتیرانی در جهان یاد میشود و با مساحت ۸۳۷۲ کیلومتر مربع، بزرگترین دریاچه در آمریکای جنوبی است. باستانشناسان در سال ۲۰۰۰، موفق به کشف ویرانههایی از یک معبد زیرآبی شدند که قدمت آن به ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ سال قبل بازمیگردد. دریاچه تیتیکاکا بهخاطر وجود مردمانی که اوروس یا یوروس نامیده میشوند و قدمت آنها به پیش از اینکاها میرسد، شهرت دارد. این مردم بر جزیرههایی مصنوعی که از نیهای شناور به نام توتورا ساخته شدهاند، زندگی میکنند و امروزه به مهمترین مقصد گردشگری پرو تبدیل شدهاند.
یکی از شگفت انگیزترین محوطه های باستانی مکشوفه در سانتیاگو دو اویلایا (Santiago de Ojjelaya) قرار دارد و دولت بولیوی به تازگی اعلام کرده که قصد دارد برای نگهداری سازه های زیر آب و همین طور بناها و سازه های روی خشکی، موزه ای در این منطقه احداث کند. پروژه کشف شهر باستانی زیر دریاچه تیتیکاکا طبق برآوردها تا سال ۲۰۲۰ تمام می شود و هزینه ای بالغ بر ۱۰ میلیون دلار در پی خواهد داشت. دولت بولیوی به کمک یونسکو در حال جمع آوری کمک های مالی مورد نیاز برای احداث این موزه است و آژانس همکاری های توسعه بلژیک هم در این راه از آن ها حمایت می کند.
ساختمان این موزه قرار است در دو بخش ساخته شود و در مجموع مساحتی بالغ بر ۹۳۶۰ متر مربع را در بر بگیرد. یک بخش این موزه در نزدیکی ساحل دریاچه قرار خواهد گرفته و اشیاء و آثار تاریخی که از کشف شهر باستانی به دست آمده اند را در معرض نمایش عموم قرار خواهد داد. بخش دوم هم تا حدودی زیر آب ساخته خواهد شد و امکان تماشای سایت های باستانی و ویرانه های شهر زیر آب را به بازدیدکنندگان می دهد. دیوارهای شیشه ای بزرگ و مستحکم محوطه ای در زیر آب های دریاچه تیتیکاتا ایجاد خواهند کرد و امکان بازدید از ویرانه ها و سایت های باستان شناسی کف دریاچه را به بازدیدکنندگان می دهند. کشف شهر باستانی یکی از باارزش ترین کشفیات در این منطقه است و ساخت این موزه می تواند این کشف ارزشمند را با عموم مردم هم در میان بگذارد و اطلاعاتش را با بقیه به اشتراک بگذارد.
تیمی متشکل از غواصان باستان شناس و کارشناسان بولیوی و بلژیکی هزاران شی تاریخی و باستانی را در مکان های مختلف زیر آب شناسایی کرده اند. بسیاری از این اشیاء تاریخی از اعماق دریاچه به سطح آورده شده اند، اما بخش عمده آن ها به همان حال زیر آب باقی مانده اند. به گفته مسئولین پروژه کشف شهر باستانی ، بیش از ۱۰۰۰۰ شی از جمله قطعات و اشیاء طلا و سرامیک و ظروف مختلف از جمله کاسه و گلدان در این مناطق کشف شده اند. این اشیاء طبق برآوردها متعلق به تمدن های پیشااینکایی تیواناکو هستند. برخی از اشیا مکشوفه متعلق به ۲۰۰۰ سال پیش هستند و برخی دیگر متعلق به امپراتری تیواناکو هستند که یکی از تمدن های اولیه در منطقه آند به شمار می رود.
تیواناکو نام تمدنی عظیم و باشکوه در بولیوی است و شهر اصلی اش در ارتفاع حدودا ۴۰۰۰ متری از سطح دریا و در نزدیکی دریاچه تیتیکاکا ساخته شد و به این ترتیب، یکی از مرتفع ترین شهرها و مراکز تمدن در دنیای باستان به وجود آمد. این شهر بین سال های ۵۰۰ و ۱۰۰۰ بعد از میلاد به اوج خود رسید و در آن زمان بیش از ۱۰۰۰۰ نفر در این منطقه زندگی می کردند. زمان شکل گیری این تمدن کاملا مشخص نیست، اما طبق اشیاء و اطلاعات به دست آمده مشخص شده که در حدود ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد در حوالی دریاچه تیتیکاکا ستگاه هایی وجود داشته است.